19. jula 1956. je održan istorijski sastanak na Brionima – Tito, Naser, Nehru.
Na današnji dan održan je istorijski sastanak na Brionima na kojem su dogovorena načela vezana uz osnivanje Pokreta nesvrstanih.
Domaćin je bio jugoslavenski predsednik Josip Broz Tito, a gosti su mu bili indijski premijer Džavaharlal Nehru (otac Indire Gandi) i egipatski predsednik Gamal Abdel Naser.
Tito je važne državnike ugostio na ostrvu Vangi, najekskluzivnijem delu brionskog kompleksa, gde je imao lični kutak i gde su imali pristup samo odabrani.
Navodno je Tito imao na Vangi voćnjak sa mandarinama, čije je plodove sam brao i davao gostima.
Nakon razgovora, Tito, Naser i Nehru potpisali su na današnji dan u Bjeloj vili na Velikom Brionu tzv. Brionsku deklaraciju u kojoj je pisalo: „Mir se ne može postići podelom, već težnjom ka kolektivnoj sigurnosti u svetskim razmerima i proširivanjem oblasti slobode, kao i okončanjem dominacije jedne zemlje nad drugom”
To je bio osvrt na hladnoratovske podele tadašnjeg sveta, između Istočnog (SSSR) i Zapadnog bloka (SAD). Pokret nesvrstanih trebao je da pruži svojevrsnu alternativu toj bipolarnoj podeli.
Brionski sastanak bio je uvod u stvaranje Pokreta nesvrstanih, čiji je prvi samit počeo u Beogradu 1. septembra 1961. godine.
Na samitu su se okupili lideri država oko zajedničke ideje – da naprave protivtežu u tada blokovski podeljenom svetu, suprotstave se kolonijalizmu i trci u naoružavanju.
„Smatram da ćemo mi učiniti veliku uslugu svijetu, ako jasno i odlučno ukažemo na put koji vodi ka smirivanju, ka slobodi, ravnopravnosti i miroljubivoj saradnji svih naroda”, rekao je u uvodnom obraćanju Josip Broz Tito, predsednik Jugoslavije – jedne od država stubova Pokreta.
Za razliku od Jugoslavije, koja je bila jedan od osnivača, a potom i uticala da opstane, Pokret nesvrstanih i dalje postoji, ali bez značajnijeg uticaja na geopolitička i ekonomska dešavanja u svetu.
Tekst: Predrag Aleksendrić
Foto: Muzej Jugoslavije
