Turistička mapa Voždovca

Opština Voždovac je gradska opština Grada Beograda. Zauzima površinu od 14.864 ha na kojoj prema popisu iz 2022. živi 174.864 stanovnika.Opština obuhvata dve celine: gradsko jezgro – u kojem se nalaze stara naselja poput Pašinog brda i Dušanovca i savremene stambene celine i prigradska naselja pod Avalom – koja se protežu duž starog Kragujevačkog druma.

Posle Drugog svetskog rata opština je nazvana VI rejon, a 1956. nastala je spajanjem tadašnjih opština Lekino brdo i Voždovac. Inače, tragovi najstarijih oblika života na području opštine Voždovac potiču iz perioda praistorije. Reč je o arheološkim nalazištima u naselju Čaršija u Ripnju i Usek na Banjici, koji pripadaju neolitskom periodu i koji su od strane Zavoda za zaštitu kulture Beograda proglašena nepokretnim kulturnim dobrima. Posle Vinče, Usek je po značaju najveće neolitsko naselje za koje se saznalo 1921. godine, prilikom trasiranja autoputa prema Banjici.

Avala i njena prirodna bogatstva svakako je najznačajnije turističko obeležje Voždovca. Avala je niska planina, 16,6 km južno od Beograda. Predstavlja severni kraj šumadijske grede, koja se od Rudnika provlači kroz nisku Šumadiju i predstavlja razvođe između slivova Save i Dunava.Visoka je 511 m (vrh Žrnov) i uzdiže se oko 200 m iznad okolnog talasastog terena. Mineral avalit dobio je ime po Avali na kojoj je pronađen. Krajem 2007. godine je Skupština grada Beograda proglasila Avalu zaštićenim prirodnim dobrom sa ukupnom površinom od 489 ha. Još je knez Miloš 1859. godine doneo odluku da se Avala zagradi i zaštiti, a 1936. godine je proglašena nacionalnim parkom. Na zaštićenom području ima oko 600 biljnih vrsta.

Posle Prvog svetskog rata, lokalno stanovništvo pronašlo je veći broj grobova srpskih vojnika poginulih u ratu, među njima i grob jednog neznanog srpskog vojnika. Narod okolnih sela je tom vojniku 1922. podigao skromni spomenik. Kasnije je Državni odbor za podizanje spomenika Neznanom junaku odlučio da mu se na vrhu Avale podigne reprezentativniji spomenik. Projekt za spomenik izradio je vajar Ivan Meštrović, u obliku mauzoleja sa karijatidama koje predstavljaju žene u narodnim nošnjama iz svih jugoslovenskih krajeva.

Na nižem vrhu Avale, izgrađen je 1965. godine Avalski TV toranj, po projektu arhitekata Uglješe Bogunovića i Slobodana Janjića, koji je srušen u bombardovanju NATO snaga 29. aprila 1999. godine. Toranj je bio najveća građevina u tadašnjoj Jugoslaviji. Obnovljen je 21. aprila 2010. godine i izgleda skoro identično kao prvobitni samo je 1 metar viši. Toranj ne radi ako je brzina vetra veća od 13m/sec. Toranj ima dva lifta i restoran na 119. metru odnosno vidikovac na 122. metru visine. Ukupna visina tornja je 204,57 metara. Avalski toranj je bio jedan od zaštitnih znakova Beograda. Putnici koji bi drumom prilazili Beogradu znali bi da su nadomak grada kada bi ugledali Avalski toranj. Do rušenja Svetskog trgovinskog centra, 11. septembra 2001. godine, Avalski toranj je bio najviši srušeni objekat na svetu.

Spomen-park „Jajinci“ nalazi se takođe na području beogradske opštine Voždovac, na 11 km udaljenosti od Avale. Podignut je na lokalitetu vojnog strelišta koje su koristile oružane snage Kraljevine Jugoslavije, a koje je tokom Drugog svetskog rata postalo mesto najvećeg stradanja nedužnog stanovništva na teritoriji okupirane Srbije. Spomen-park Jajinci sastoji se od više segmenata i njegovo formiranje otpočeto je 7. jula 1951. Odlukom Skupštine grada Beograda 1986. godine, Spomen-park „Jajinci“ proglašen je kulturnim dobrom.

„Bajfordova šuma“ se prostire na preko 40 hektara GO Voždovac i svrstava se u zaštićeno područje treće kategorije, a naziv je dobila po režiseru, scenaristi i glumcu Timotiju Džonu Bajfordu, koji je bio glavi inicijator stavljanja šume na Banjici pod zaštitu. Park-šuma prostire se pored Bulevara oslobođenja dužinom od 2300 m, ima veliku biološku vrednost, povoljan geografski položaj, bogatu floru i faunu i stanište je za oko 70 vrsta ptica stanarica i selica. Banjički potok prostire se centralnim delom Šume, a ispred ulice Pavla Jurišića Šturma svoj tok nastavlja ispod zemlje. Nekada je Bajfordova šuma nosila ime Titov gaj, a kasnije Banjička šuma.

Na teritoriji GO Voždovac se nalaze i jezero Bela reka i izletište Trešnja koji privlače izletnike i zaljubljenike u prirodu i pecanje. Jezero Bela reka poseduje čistu i netaknutu prirodu, a nalazi se u podnožju Avale, u čijoj okolini se nalaze brojni restorani i objekti za smeštaj. Za pecaroše, ali i za sve ostale izletnike, koji na letnjim vrućinama žele da provedu malo vremena u prirodi, ono je uvek dobar izbor za izlet pored vode. Izletište Trešnja, odnosno veštačko jezero okruženo šumom se nalaze na granici opština Voždovac i Sopot. Udaljeno je tridesetak kilometara jugoistočno od centra grada. Predstavlja jedno od najlepših izletišta oko Beograda i jezera u Beogradu.

Jedna od voždovačkih znamenitosti je i rodna kuća vojvode Stepe Stepanovića koja se nalazi u naselju Kumodraž. Očuvana je i izgleda baš onako kako je izgledala dok je vojvoda Stepa Stepanović živeo u njoj. U njoj se danas nalazi postavka koja sadrži fotografije i dokumenta koji su pripadali slavnom srpskom generalu. Ovakvih narodnih kuća nema puno očuvanih, pa je njen značaj, sem činjenice što je u njoj rođena značajna istorijska ličnost, daleko veći, te je zato proglašena za spomenik kulture od velikog značaja. Nadomak kuće se nalazi i Stepin lug, velika park šuma koja se svojim severnim delom nalazi na opštini Zvezdara, a južnim na teritoriji opštine Voždovac. Nekada se zvao Titov gaj ili samo gaj, a predstavlja memorijalni kompleks i proteže se na 8,5 kvadratnih kilometara. Ukupne površine je oko 10,9 hektara.

Jedan od nosilaca kulturnih dešavanja u GO Voždovac je Ustanova „Voždovački centar – Šumice“ koji je mnoštvo programa posvetio mladima, a ima i svoj glumački omladinski „Teatar 13“. U svečanoj velikoj sali redovno se održavaju promocije knjiga i pozorišne predstave, a u holu izložbe slika, literarna i likovna takmičenja, škole glume, plesa, kaligrafije i pevanja. Takođe značajnu ulogu u kulturnom i sportskom životu Voždovca igra i USC “Voždovac”, odnosno Sportski centar “Banjica”, predviđen za održavanje sportskih takmičenja na vodi. U sklopu centra se nalaze dva zatvorena bazena, jedan olimpijskih dimenzija (kapacitet 3.000 mesta) i manji predviđen za neplivače, zatim dva otvorena olimpijska bazena, kao i 6 teniskih terena. Takođe od pratećih sadržaja postoje sauna, hidromasaža, medicinski centar, trim sala, teretana, stolovi za stoni tenis i kafe.

Kada je reč o nazivu opštine, on je usko povezan sa istorijskom činjenicom da je sa mesta na području današnje gradske opštine Voždovac, vožd Karađorđe je poveo svoje ustanike i 1806. prvi put oslobodio Beograd od Turaka. U spomen na taj događaj, ovaj kraj je nazvan Voždovo predgrađe, da bi kasnije dobio ime Voždovac.

Medijski patner – Asocijacija BALKAN

CityExpert

Javni prevoz u GO Voždovac obavlja GSP “Beograd” i to autobousi 18,  25,  26,  33,  47,  48 i tramvaji: 9, 10 i 14. Autobusi koji voze do Avale su: od Slavije autobus 33 ili tramvaji 9, 10, 14 do Trošarine odakle idu autobusi 400, 401, 402, 403, 405, 407, 408 do sela Pinosava ispod Avale. U toku letnje sezone do vrha Avale vikendom ide autobus 400.