3. juna 1968. počele prve studentske demonstracije u SFRJ. Tito podržao studente
Na današnji dan, 3. juna 1968. godine u Beogradu, a potom i u drugim univerzitetskim centrima u SFRJ, počele su studentske demonstracije, prve u komunističkoj Jugoslaviji. Protest protiv privilegija komunističkih funkcionera, nezaposlenosti i ugrožavanja osnovnih demokratskih prava prekinut je posle sedam dana nakon što se studentima preko TV Beograd obratio predsednik SFRJ Josip Broz Tito, koji je podržao studente i obećao im brže rešavanje društvenih problema.
Studentske demonstracije u Jugoslaviji 1968. godine predstavljale su deo talasa globalnih studentskih protesta inspirisanih sličnim događajima u Parizu, ali su im uzroci velikim delom bili vezani uz specifične prilike u tadašnjoj Jugoslaviji, pre svega negativne posledice tadašnje privredne reforme koja je dovela do masovne nezaposlenosti i ubrzanog rasta socijalnih razlika u nominalno socijalističkom društvu. Na Beogradskom i drugim univerzitetima su, kao i drugde u svetu, tada postale izuzetno popularne ideje radikalne levice vezanih uz ličnosti kao što su Če Gevara i kineski komunistički vođa Mao Ce Tung, a nezadovoljstvo se počelo kanalizirati prema istaknutim predstavnicima vladajuće Partije i uz nju vezane povlaštene nomenklature koju se počelo nazivati “crvenom buržoazijom”.
Neposredni povod za izbijanje demonstracija bila je masovna tuča do koje je 2. juna uvečer došlo u Novom Beogradu između studenata i “brigadira” (pripadnika omladinskih radnih brigada), a prilikom čega je intervenisala tadašnja milicija i primenila silu prema studentima. Sledeći dan su se studenti masovno okupili i krenuli prema Beogradu.
Štrajk je trajao sedam dana prilikom koga su studentske vođe formulisali zahteve koji su se odnosili na puštanje svih uhapšenih u dotadašnjim događanjima, smenu načelnika beogradske milicije Nikole Bugarčića, slobodu štampe i uvođenje minimalnog ličnog dohotka za sve radnike. Studenti su počeli organizovati život na fakultetu, izdajući svakodnevno sopstveni list Student i preimenovavši Beogradski univerzitet u “Crveni univerzitet Karl Marks”.
Na kraju je 10. juna Tito održao govor na televiziji u kojiem je izrazio uslovnu podršku studentima i prihvatanje njihovih zahteva, odnosno priznao “određene nepravilnosti” koje moraju biti uklonjene. To je za studente bilo dovoljno da proglase pobedu i prekinu štrajk.
Tekst: sh.wikipedia.org
Foto: Legat Stevana Kragujevića – Muzej Jugoslavije