Turistička mapa Grocke

Opština Grocka je gradska opština Grada Beograda. Prema podacima sa poslednjeg popisa 2022. godine u opštini je živelo 82.810 stanovnika. Grocka je udaljena od centra grada oko 25 km, obuhvata površinu od 289 km² i pripada joj 15 naselja. Opština se nalazi u istočnom delu Beograda, u severnom delu Šumadije, sa severnim delom u Podunavlju, dok je južni deo smešten oko doline reke Ralje, koja je pritoka Jezave, levog rukavca Velike Morave. Sa nadmorskom visinom od svega 71 metra, opština Grocka je jedan od najnižih delova Beograda. Druge reke u opštini su Bolečica i Gročica.

Najstariji tragovi o postojanju naselja na teritoriji današnje Grocke datiraju iz početka neolita (mlađeg kamenog doba). Najveće neolitsko naselje u ovom delu Evrope, koje se još uvek istražuje, nalazi se na obali Dunava u mestu Vinča, pa je Belo brdo, Vinča proglašeno je arheološkim nalazištem od izuzetnog značaja. Na samom lokalitetu formiran je muzej u kome su izložene najznačajnije arheološke iskopine Vinčanske kulture, kao i rekonstrukcija kuće i prikazi života Vinčanaca.

Značajno kulturno dobro GO Grocka je i Manastir Rajinovac koji se nalazi u Begaljici. Crkva manastira posvećena je Rođenju Bogorodice (Maloj Gospojini) i ubraja se u spomenike kulture od velikog značaja. Godine 1791. u manastir su donete mošti Sv. Stevana Prvovenčanog, koje su kaluđeri poneli u manastir Sudenicu, želeći da ih zaštite od turskog skrnavljenja. U manastiru je avgusta 2019. sahranjen Gordan Mihić, srpski scenarista, reditelj i univerzitetski profesor.

Najstarije jezgro Grocke, takozvana Gročanska čaršija, ustanovljena je za nepokretno kulturno dobro kao prostorno kulturno-istorijska celina od velikog značaja za Republiku Srbiju. Današnja glavna ulica korišćena je od samog nastanka naselja kao čaršija, trgovački i poslovni centar. Van Gročanske čaršije kao celine i objekata unutar nje u Grockoj je zaštićeno još sedam sačuvanih varoških kuća koje su proglašene za spomenik kulture. Najstarija među njima datira još iz 18. veka. Među njima su i dve koje su u rangu spomenika kulture od velikog značaja za Republiku Srbiju – Rančićeva kuća i Cincarska kuća.

U Rančićevoj kući danas se nalazi Centar za kulturu Grocka, ustanova kulture čija se delatnost fokusira na organizovanja kulturnih i obrazovnih programa na teritoriji gradske opštine Grocka. Jedan od njih su i Gročanske svečanosti, najveća manifestacija i tradicionalno višednevni događaj na teritoriji opštine koja se organizuje decenijama unazad. Održavaju se krajem jula i početkom avgusta sa bogatim uvodnim i centralnim programom koji se sastoji od sportskih takmičenja, likovnih kolonija, predstava, učešćem konjičkog kluba i raznih izvođača.

Još jedna značajna ustanova kulture je i Biblioteka „Ilija Garašanin” koja je od 90-tih godina 20. veka centralna biblioteka opštine Grocka u okviru mreže opštinskih biblioteka Biblioteke grada Beograda. Do tada je bila sedište Narodnog univerziteta Grocke, a ime čuva uspomenu na osnivača prve biblioteke u Grockoj, znamenitog državnika i Gročanina Iliju Garašanina. U galeriji biblioteke izložen je Legat dr Aleksandra Kostića u kome se, između ostalog, čuvaju i njegovi nalazi sa arheološkog lokaliteta Dubočaj. Autori postavke su kustos Zorica Atić iz Centra za kulturu Grocka, viši kustos dr Miloš Spasić i kustos Dragana Stojić iz Muzeja grada Beograda, i arheolog Rade Milić iz Centra za urbani razvoj.

Duž teritorije opštine protiče reka Dunav u dužini od 24km, od kojih je veći deo u nenarušenom prirodnom okruženju. Kraj Grocke se nalaze i tri Ade u prirodnom ruhu, što sve pogoduje ribolovnom turizmu čiji je osnov pecanje i uživanje u netaknutoj prirodi, daleko od uzbuđenja i vreve grada. Gročanska Ada dužine oko 3km i širine oko 0.5km, jedno je od većih šumskih područja i najvećih ostrva u Beogradu, i predstavlja pravu oazu za sve ljubitelje prirode.