11 Oktobra, 2024
Na današnji dan

10. septembra 1919. Austrija Sporazumom u San Žermenu priznala nezavisnost Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca

Sporazum u Sen Žermenu je potpisan 10. septembra 1919. godine u palati Sen Žermen en Le kod Pariza (fr. Château de Saint-Germain-en-Laye) između zemalja sila Antante i novoosnovane Republike Austrije, kao pripadnice poraženih Centralnih sila. Ovo je jedan od mirovnih ugovora kojima je završen Prvi svetski rat a koji su na Pariskoj konferenciji mira (od 18. januara 1919. do 28. juna 1919. u Parizu) zaključeni sa svakom pobeđenom državom posebno.

Prema sporazumu, kojim je regulisan raspad Austrougarske, Republika Austrija, sastavljena od većine teritorije na kojima su živeli govornici nemačkog jezika, je morala da prizna nezavisnost Mađarske, Čehoslovačke, Poljske i Države Slovenaca, Hrvata i Srba. U sporazumu su se regulisale i ratne reparacije, kojima je Austrija trebalo da plati ratne troškove sila Antante.

Kraljevina Jugoslavija je bila država u jugoistočnoj Evropi, koja je većim delom zahvatala Balkansko poluostrvo, a manjim Panonsku niziju. Postojala je od 1. decembra 1918. do 29. novembra 1945. godine. Od 1918. do 1920. zvanično ime države bilo je Kraljevstvo Srba, Hrvata i Slovenaca, a od 1920. do 1929. zvanično ime države bilo je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, ali termin „Jugoslavija” bio je njen kolokvijalni naziv zbog svog porekla. Zvanično ime države je 3. oktobra 1929. promenjeno u „Kraljevina Jugoslavija” od strane kralja Aleksandra I. Zauzimala je teritoriju današnje Srbije, Bosne i Hercegovine, Severne Makedonije i Crne Gore, i najveći deo današnje Hrvatske i Slovenije.

Preliminarno kraljevstvo nastalo je 1918. spajanjem privremene Države Slovenaca, Hrvata i Srba (koja je nastala na teritorijama bivše Austrougarske, obuhvatajući Bosnu i Hercegovinu i veći deo Hrvatske i Slovenije) i Banata, Bačke i Baranje (koji su bili deo Kraljevine Mađarske u sastavu Austrougarske) sa nezavisnom Kraljevinom Srbijom. Iste godine Kraljevina Crna Gora je takođe proglasila svoje ujedinjenje sa Srbijom, dok je Vardarska Makedonija već bila deo Srbije pre ujedinjenja.

Na čelu države se nalazila dinastija Karađorđevića, koja je prethodno vladala Kraljevinom Srbijom pod Petrom I od 1903. (posle Majskog prevrata) nadalje. Petar I je postao prvi kralj Jugoslavije i vladao je do svoje smrti 1921. godine. Nasledio ga je sin Aleksandar I, koji je bio regent za svog oca. Bio je poznat kao „Aleksandar Ujedinitelj”, a kraljevinu je preimenovao u „Jugoslavija” 1929. godine. Na njega je u Marselju izvršio atentat Vlado Černozemski, član Unutrašnje makedonske revolucionarne organizacije (VMRO), tokom posete Francuskoj 1934. godine. Kruna je prešla na njegovog 11-godišnjeg sina Petra II. Aleksandrov rođak Pavle vladao je kao princ regent do 1941. godine, kada je Petar II postao punoletan. Kraljevska porodica prebegla je u London iste godine, nakon što su zemlju napale sile Osovine.

Tekst: sr.wikipedia.org
Foto: pavlovicstefan11.wordpress.com

Komentariši

Vaša email adresa neće biti objavljivana. Neophodna polja su označena sa *